Bitka za Kravicu: Briljantna pobjeda Armije Republike Bosne i Hercegovine

7.1.1993. godine, na današnji dan, pripadnici Armije RBiH izvojevali su briljantnu pobjedu protiv srpskih snaga napadom na selo Kravica u blizini Srebrenice. Ova vojnička pobjeda slabo naoružanih pripadnika Armije Republike Bosne i Hercegovine protiv brojnijeg i bolje opremljenog neprijatelja prerasla je u svojevrsni mit moderne srpske historije. I baš kao što je poraz srpskih snaga na Kosovu davne 1389. godine pretvoren u vjekovni mit koji i danas, stoljećima kasnije srpski narod hrani islamofobijom, rasizmom naspram istočnjaka i muslimana, a Srbiju vodi u ekspanzionističke, zločinačke ratove protiv susjednih zemalja, tako i “Kravički mit” predstavlja jedan od glavnih “argumenata” srpske strane u negiranju zločina genocida nad Bošnjacima Srebrenice i Žepe u julu 1995. Zastupajući teoriju tobože “genocidne osvete” za “zločin” počinjen u Kravici nad “nevinim srpskim stanovništvom” od strane “muslimanske vojske”.

Šta se zapravo desilo u Kravici na božićno jutro 7. januara 1993. godine?

Dana 7. januara 1993. godine, vojnici Armije RBiH napali su selo Kravica, pretežno naseljeno srpskim stanovništvom. Jedinice ARBiH koje su učestvovale u ovoj operaciji dolazile su iz različitih sela unutar srebreničke enklave. U trenutku napada u Kravici je bilo više naoružanih seoskih stražara te svega nekoliko srpskih civila. Dokazi pokazuju da je na tom području postojalo i snažno prisustvo regularne srpske vojske. Napad je počeo rano u zoru, a vojnici ARBiH naišli su na težak otpor dobro utvrđenih srpskih snaga. Pripadnici srpske vojske su iz kuća i drugih stambenih objekata pucali iz artiljerije i pješadijskog naoružanja na borce ARBiH koji su napadali selo. Mnoge kuće i stambeni objekti uništeni su i zapaljeni uslijed žestokih oružanih okršaja. Nakon teških borbi, snage ARBiH su ovladale selom, a likvidirani su deseci neprijateljski vojnika.

Uvidom u originalnu dokumentaciju Vojske Republike Srpske (VRS) pokazalo se da je broj vojnih žrtava u Kravici znatno veći od civilnih (koje su također poginule usred borbenih dejstava, dok su mnoge “civilne” žrtve, zapravo bile naoružane i u direktnoj konfrontacija sa snagama ARBiH). U dokumentu pod naslovom "Ratni put Bratunačke brigade"  navodi se broj od 35 vojnih žrtava te 11 civilnih žrtava na datum 7.1.1993. Drugi izvori navode da su poginule 43 osobe sa srpske strane, od toga velikom većinom vojnici.

Šta je bio glavni razlog iznenadnog napada Armije RBiH na Kravicu?

Poslije izbijanja sukoba u Bosni i Hercegovini i početka agresije od strane Srbije na Republiku Bosnu i Hercegovinu dolazi do velikih ratnih zločina i etničkog čišćenja koje su pripadnici VRS-a, JNA i srpskih paravojnih formacija počinili nad bošnjačkim stanovništvom na prostoru svih područja okupiranih od strane agresora. Sama Srebrenica je jedan period bila pod kontrolom ekstremista SDS-a, ali su je patrioti oformljeni oko komandanta Nasera Orića uspjeli povratiti. Nakon protjerivanja srpskih snaga iz Srebrenice, dolazi do formiranja linija i ekspanzije slobodne teritorije te značajnijih vojnih operacija koje su snage još uvijek mlade ARBiH poduzimale protiv neprijatelja.

Srebrenica je ostala kao rijetka slobodna teritorija na kojoj je progonjeni bošnjački narod mogao naći utočište od srpskih zločina. Grad se od samog oslobođenja nalazio pod opsadom. S obzirom na broj izbjeglica koje su se slile u Srebrenicu iz okolnih bošnjačkih sela i gradova (Bosanski institut u Velikoj Britaniji objavio je spisak od 296 sela koje su srpske snage uništile oko Srebrenice tokom prva tri mjeseca agresije. Protjerano je oko 70.000 Bošnjaka, a ubijeno njih 3.166, od toga veliki broj žena, djece i staraca) stanovništvo enklave poraslo je višestruko. S obzirom na nagli porast stanovništva, ratne uslove, neimaštinu i zarazne bolesti, u Srebrenici je od samog početka vladala velika glad. 

Na 39. i 42. stranici presude Naseru Oriću od strane Haškog tribunala za zločine u bivšoj Jugoslaviji navodi se razlog napada na Kravicu:

“U periodu između juna 1992. i marta 1993. godine, bošnjačke snage su izvršile niz racija na brojna sela i zaseoke u kojima su živjeli bosanski Srbi, a iz kojih su bosanski Muslimani ranije bili protjerani. Svrha ovih akcija bila je nabavka hrane, oružja, municije i vojne opreme. Snage bosanskih Srba koje su kontrolisale pristupne puteve Srebrenici nisu dozvoljavale međunarodnoj humanitarnoj pomoći – što je najvažnije, hrani i lijekovima – ulazak u grad. Kao posljedica tih dešavanja, u gradu je postojala stalna i ozbiljna nestašica hrane što je dovelo do velike gladi u zimu 1992/1993. Mnogi stanovnici enklave bili su u izrazito lošem stanju zbog manjka hrane, a neki od njih su i umrli.”

U presudi u predmetu Orić također se navodi da je Kravica bila snažno utvrđenje srpskih snaga iz kojeg su tokom cijele 1992. godine vršeni smrtonosni artiljerijski i pješadijski napadi kako po okolnim bošnjačkim selima, tako i po samoj Srebrenici. Dalje se navodi da je: “Bošnjački kontranapad na Kravicu 7. januara 1993. uslijedio je kao rezultat srpske blokade humanitarne pomoći i stalnih napada na obližnja sela bosanskih Muslimana. Bio je to odgovor na ranije srpske napade koji su se dogodili u decembru 1992. godine.”

Dalje u presudi, na 233. i 236. strani se navodi sljedeće:

“Borbe su intenzivirane u decembru 1992. i početkom januara 1993. godine, u napadima bosanskih Srba na bosanske Muslimane koji su dolazili prvenstveno iz pravca Kravice i Ježeštice. U rano jutro 7. januara 1993. godine, na pravoslavni Božić, bosanski Muslimani su napali Kravicu, Ježesticu i Šiljkoviće. Uvjerljivi dokazi upućuju na to da je naoružane srpske seoske straže podržavala Vojska Republike Srpske. U Kravici i Šiljkovićima čuvana je znatna količina oružja i municije. Štaviše, pored seoskih straža na tom području dokazano je i vojno prisustvo Srpske vojske iz Srbije te oružanih snaga bosanskih Srba.”

Zvaničnici Republike Srpske zastupali su  tvrdnju da su sve kuće i stambeni objekti sistematski uništeni od strane pripadnika Armije RBiH, ali to nisu mogli dokazati  na suđenju Naseru Oriću pred Međunarodnim sudom za ratne zločine u bivšoj Jugoslaviji u Hagu. Sudije su zaključile da su mnoge kuće za koje je srpska strana tvrdila da su uništene u napadu 7. januara 1993. godine, zapravo uništene tokom dotadašnjih ratnih dejstava. Civilne žrtve u selu dovele su do navoda Srbije da su bošnjačke snage izvršile masakr nad srpskim civilima, ali je Naser Orić oslobođen optužbi za ubistvo srpskih civila, a kasnije, po žalbi i ostalih optužbi koje mu je tužilaštvo stavljalo na teret.

Bitka za Kravicu bila je briljantna vojnička pobjeda snaga Armije Republike Bosne i Hercegovine koje su, u iznenadnom napadu neutralisali snažno srpsko utvrđenje iz kojeg su pokretani napadi na Srebrenicu i okolna bošnjačka sela, pri tome zarobivši veliku količinu materijalno-tehničkih sredstava, oružja, municije i hrane za izgladnjelo bošnjačko stanovništvo enklave.