505. bužimska viteška brigada: Udarna pesnica 5. korpusa Armije Republike Bosne i Hercegovine

Na današnji dan prije 30. godina, u Bužimu posijano je sjeme iz kojeg će niknuti jedna od najboljih brigada Armije Bosne i Hercegovine. Ponos 5. korpusa kao i dika cijele Krajine.

Komanda Unsko-sanske operativne grupe postupajući po naredbi Vrhovne Komande izdaje naređenje za formiranje brigada od dotadašnjih pripadnika TO Bužim.Nakon posjete komandanta USOG-e Ramiza Drekovića i komandanta jedinice za specijalne namjene Senada Šarganovića- Šargana komandi ŠTO Bužim izdana je usmena naredba i 15. augusta 1992.godine formirana je 105.BUŽIMSKA MUSLIMANSKA BRIGADA .

A da bi 1. aprila 1993. godine naziv brigade promijenjen u 505. brdska brigada. Za doprinos u odbrani Bosne i Hercegovine 505. brigadi je prvo dodijeljen naziv slavna a potom prema odluci predsjedništva Republike Bosne i Hercegovine od 14. decembra 1993. godine i najviši kolektivni počasni naziv viteška.

Za komandanta brigade postavljen je Izet Nanić, tadašnji poručnik, koji će brigadu kroz njen viteški ratni put voditi sve do smrti 5. augusta 1995. godine. Za njegove saradnike postavljeni su: Zijad Nanić, Meho Bašić, Fuad Kalauzović,  Ibrahim Cinac, Abid Duraković, Remzija Ičanović, Husein Muratović, Ismet Balčinović, Nurija Bajrektarević, Hamdija Mustafić i Ismet Jusić. Jezgro ove jedinice činila su tri odreda TO Bužim, jedinica sa specijalne namjene “HAMZA” i PDV “GAZIJE”. Na dan formiranja brigada je imala 97 oficira, 140 podoficira i 1.250 boraca. Jedinica je bila naoružana lahkim pješadijskim naoružanjem i lovačkim oružjem različitih kalibara. 105. brigada je imala zonu odgovornosti desno od sela Baštra i lijevo od sela Stabandža u dužini od oko 30 km uz državnu granicu sa R. Hrvatskom (tzv.RSK).

Značajnije akcije 505. brigade jesu i Munja '93 u januar 1993. godine. Zauzimanje Velike Kladuše u 21. augusta 1994. godine. Slamanje ofanzive operacije “BREZA” u septembar 1994. godine.

I kruna uspjeha ove brigade jeste, operacija Sana '95 - Zauzimanje Bosanske krajine zajedno sa drugim jedinicama 5. korpusa. I zauzimanje Bosanske Krupe, zajedno sa drugim jedinicama 5. korpusa

Za vrijeme  agresije na BiH, 505. Bužimska brigada je imala 462 poginula, 2514 ranjenih i 189 nestalih ili zarobljenih boraca.

Za hrabrost, odlučnost, požrtvovnost, za izuzetno isticanje u borbi, velikom umijeću u izvršavanju borbenih zadataka, te uspjehe protiv agresora, za očuvanje suvereniteta i integriteta  Republike Bosne i Hercegovine. Odlikovano je 55 boraca iz 505.bužimske, 51 ZLATNI LJILJAN i 4 SREBRENI ŠTIT u periodu 1992-1995.

Najvećim vojnim odlikovanje, Armije Republike Bosne i Hercegovine za vrijeme rata u Bosni i Hercegovini, Orden heroja oslobodilačkog rata. Odlikovan je komandant 505. viteške bužimske brigade, general Izet Nanić.